Informacje ogólne:
Życiorys:
Młodość, rodzina
Dzieciństwo spędził w Goszczanowie, gdzie matka pracowała jako pielęgniarka, a ojciec był kierowcą zawodowym. W 2001 roku matka zmarła na skutek nowotworu, a osiem lat później odszedł ojciec, który cierpiał na stwardnienie rozsiane. W wieku 15 lat trafił pod opiekę swojego wuja, księdza profesora Jerzego Pałuckiego, który był wykładowcą na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.
Wykształcenie
Zamieszkał w Lublinie i tam ukończył II Liceum Ogólnokształcące im. Hetmana Jana Zamoyskiego. W 2001 roku uzyskał dyplom prawnika na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL. Kontynuował naukę na studiach doktoranckich na tym samym wydziale. W 2006 roku zdobył tytuł doktora nauk prawnych na podstawie pracy pt. "Zasady państwa prawnego i sprawiedliwości społecznej w praktyce ustrojowej III Rzeczypospolitej Polskiej". W 2015 roku habilitował się również na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL, przedstawiając pracę zatytułowaną "Wolność gospodarcza. Pierwszy filar społecznej gospodarki rynkowej".
Działalność naukowa i społeczna
Jest specjalistą w dziedzinie prawa konstytucyjnego. Jeden z recenzentów jego osiągnięć naukowych i działalności podczas ubiegania się o habilitację był Dariusz Dudek, który był promotorem jego prac magisterskiej i doktorskiej. W 2012 roku ukazała się książka "Rodzina jako podmiot prawa", którą współredagował razem z Markiem Dobrowolskim. Do końca 2020 roku miał na swoim koncie jedną monografię (rozprawę habilitacyjną) oraz kilkanaście artykułów w recenzowanych czasopismach naukowych i rozdziałach w książkach.
W 2003 roku rozpoczął pracę w Katedrze Prawa Konstytucyjnego KUL. Był także zatrudniony na Akademii Leona Koźmińskiego oraz w Wyższej Szkole Handlowej w Radomiu. W 2020 roku został mianowany profesorem uczelni na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, co wzbudziło kontrowersje ze względu na brak nowych publikacji naukowych od 2014 roku. Krytykowano także oficjalne informacje na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki, które zawyżały jego rzeczywisty dorobek naukowy.
Działalność polityczna
W wyborach samorządowych w 2002 roku Przemysław Czarnek bez powodzenia kandydował do rady miejskiej w Lublinie.8 grudnia 2015 roku został mianowany wojewodą lubelskim. W 2016 roku był jednym z organizatorów marszu, który blokował manifestację Komitetu Obrony Demokracji.
W wyborach parlamentarnych w 2019 roku Przemysław Czarnek wystartował do Sejmu w okręgu nr 6 (Lublin) z drugiego miejsca na liście Prawa i Sprawiedliwości. Zdobył 87 343 głosy i uzyskał mandat posła IX kadencji. W związku z wyborem złożył rezygnację z funkcji wojewody lubelskiego, a jego urzędowanie na tym stanowisku zakończyło się 11 listopada 2019 roku.28 czerwca 2022 roku został w strukturze partii PiS "opiekunem" województwa opolskiego, odpowiedzialnym za nadzór nad jego rozwojem.
19 października 2020 roku został powołany przez prezydenta RP na stanowisko ministra edukacji i ministra nauki w drugim rządzie Mateusza Morawieckiego. Jako minister zapowiedział ograniczenie podstawy programowej w edukacji, rozbudowę treści związanych z Janem Pawłem II i żołnierzami wyklętymi, walkę z lewicowymi i liberalnymi poglądami w edukacji, zależność naboru do szkół od osiągnięć szkolnych i działalności w organizacjach katolickich lub państwowych, wprowadzenie nowych podręczników oraz przywrócenie obowiązkowego wyboru między lekcjami religii a etyki (usuwając trzeci wariant, umożliwiający uczniom nieuczęszczanie na żaden z tych przedmiotów).
Działalność na stanowisku ministra edukacji
Jego mianowanie na stanowisko ministra wywołało protesty części młodzieży szkolnej, środowiska nauczycielskiego, naukowego i polityków opozycji. Demonstracje i pikiety przeciwko jego nominacji odbyły się w październiku 2020 roku w różnych miastach, takich jak Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Warszawa i Wrocław. W ramach protestu uczniowie wzięli udział w akcji "Czarny Tydzień", nosząc czarne ubrania.
Nominacja Przemysława Czarnka spotkała się z krytyką m.in. byłej minister edukacji narodowej Krystyny Szumilas, byłej minister nauki i szkolnictwa wyższego Leny Kolarskiej-Bobińskiej oraz przedstawicieli partii opozycyjnych. W odpowiedzi na kontrowersje, 56 naukowców z różnych instytucji wyraziło poparcie dla jego kandydatury.
Po objęciu stanowiska ministra, Przemysław Czarnek został skrytykowany za reformy w edukacji, zwłaszcza przez Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W styczniu 2021 roku ministerstwo pod jego kierownictwem dokonało zmian w wykazie punktowanych czasopism naukowych, co wywołało kontrowersje i krytykę ze strony środowiska naukowego.W styczniu 2021 roku ministerstwo pod jego kierownictwem dokonało zmian w wykazie punktowanych czasopism naukowych, co wywołało kontrowersje i krytykę ze strony środowiska naukowego. Zmiany te skupiły się na zwiększeniu punktacji dla niektórych czasopism, w tym lokalnych tytułów publicystycznych oraz czasopism o wątpliwych standardach etycznych.
Minister Czarnek był także krytykowany za skoncentrowanie się na kształtowaniu światopoglądów w edukacji. 1 stycznia 2021 roku przeprowadzono połączenie Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa, a Czarnek został ministrem edukacji i nauki.Kontrowersje wokół działań Przemysława Czarnka utrzymują się, w tym również w kontekście kolejnych wykazów punktowanych czasopism naukowych, które były krytykowane za ich zawartość i wpływ na polską naukę.
Lex Czarnek
Wprowadzone przez ministra w 2021 roku zmiany w ustawie Prawo oświatowe miały na celu wzmocnienie roli kuratora oświaty. Propozycje te obejmowały m.in. przekazanie kuratorowi kompetencji dotyczących prowadzenia zajęć dodatkowych w szkołach przez stowarzyszenia i organizacje społeczne oraz umożliwienie mu odwołania dyrektora placówki bez wypowiedzenia w przypadku nierealizowania zaleceń. Zmiany te wywołały szerokie protesty środowisk oświatowych, samorządowych, społecznych, rodzicielskich i uczniowskich, które zjednoczyły się w ruchu "Wolna Szkoła".
Zmiany te zdobyły określenie "lex Czarnek" i spotkały się z dezaprobatą, m.in. ze strony Związku Nauczycielstwa Polskiego, Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty, Unii Metropolii Polskich i Związku Miast Polskich. 15 nauczycieli uhonorowanych tytułem Nauczyciela Roku, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Konferencja Międzynarodowych Organizacji Pozarządowych Rady Europy również wyrazili swoje niezadowolenie.
W styczniu 2022 roku przeprowadzony sondaż wykazał, że 57,4% respondentów uważa, że reformy wprowadzone przez ministra Czarnka doprowadzą do upolitycznienia szkoły. W marcu 2022 roku prezydent Andrzej Duda zawetował ustawę, tłumacząc to potrzebą zakończenia politycznych sporów w związku z sytuacją na Ukrainie.
W październiku 2022 roku do Sejmu wpłynął nowy projekt nowelizacji Prawa oświatowego, podobny do wcześniejszej ustawy, i ponownie wywołał opór ze strony środowisk oświatowych. W grudniu 2022 roku prezydent po raz kolejny odmówił podpisania ustawy, uzasadniając to brakiem społecznej akceptacji dla projektu.
Poparcie społeczne
Według październikowego sondażu przeprowadzonego w 2021 roku, praca Ministra była źle oceniana przez 57% Polaków, z czego 44% wyraziło zdecydowany negatywny stosunek do jego działań, wobec 30% ocen pozytywnych. Wyniki badania zostały przeprowadzone przez Ipsos dla Oko.Press. Propozycje reform ministra nie zdobyły poparcia w organizacjach związkowych nauczycieli, takich jak Związek Nauczycielstwa Polskiego, Forum Związków Zawodowych i "Solidarność" oświatowa.
W styczniu 2022 roku minister otrzymał niechciany tytuł "Dzbana Roku 2021" w internetowym konkursie organizowanym przez tygodnik NIE i blog Make Life Harder. W tym samym miesiącu zdobył trzecie miejsce w konkursie na "Biologiczną Bzdurę Roku 2021" za swoje kontrowersyjne wypowiedzi na temat rodziny i małżeństwa.
Grupa muzyczna Big Cyc w styczniu 2022 roku wydała piosenkę krytykującą reformy edukacji prowadzone przez ministra, a w teledysku do tej piosenki minister został przedstawiony jako Adolf Hitler, co miało podkreślić zarzuty o fanatyzmie religijnym przypisywanym ministrowi Czarnkowi.Według badań Ipsos dla Oko.Press we wrześniu 2022 roku, 63% badanych oceniało ministra negatywnie, z czego aż 50% zdecydowanie źle, zwłaszcza w grupie wiekowej 18-29 lat, gdzie negatywne opinie wyniosły aż 79%. Równocześnie badania CBOS wykazały, że tylko 21% badanych ufa ministrowi, a 51% nie ma zaufania.
W lutym 2023 roku sondaż United Surveys dla RMF FM i Dziennika Gazety Prawnej pokazał, że 62,3% respondentów krytycznie oceniało dotacje ministra edukacji Przemysława Czarnka na rzecz fundacji i stowarzyszeń związanych z obozem rządowym, podczas gdy tylko 8% wyraziło pozytywną opinię. Kolejny sondaż IBRiS dla Rzeczpospolitej wykazał, że 46,1% ankietowanych "zdecydowanie zgadza się", że minister powinien odejść ze stanowiska w związku z afery "willa plus", a 9,1% "raczej się zgadza". Przeciwnego zdania jest 28,7% badanych, a przeciw odwołaniu opowiedziało się 20,7% ankietowanych.
Kontrowersje
Udział w aferze Willa+:
W lutym 2023 roku Przemysław Czarnek, jako Minister Nauki i Szkolnictwa, stał się głównym uczestnikiem afery znaną jako Willa+. Sytuacja wynikła z jego decyzji o przyznaniu dotacji w łącznej sumie 40 mln PLN dla organizacji pozarządowych. Sprawa dotyczyła ogłoszonego w lipcu 2022 roku rozporządzenia ministra w sprawie konkursów oraz ogłoszenia konkursu na "Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania" w sierpniu. Dotowane organizacje, w liczbie 45, z których 12 wnioskowało o nabycie nieruchomości, były według doniesień mediów powiązane z partią Prawo i Sprawiedliwość lub innymi konserwatywnymi i katolickimi fundacjami. Opozycja, takie jak Koalicja Obywatelska, wskazała na nieprawidłowości i podniosła zarzuty o nieuprawnione przyznawanie dotacji. W wyniku tego skandalu, sondaż przeprowadzony przez Kantar w lutym 2023 wykazał, że 68% ankietowanych uważało, że Minister powinien złożyć dymisję.
Udział w manifestacji ONR:
W 2018 roku Przemysław Czarnek, będąc wojewodą lubelskim, wziął udział w manifestacji zorganizowanej przez Obóz Narodowo-Radykalny, organizację określaną jako skrajnie nacjonalistyczną lub faszystowską.
Wypowiedzi na temat osób LGBT:
Był wielokrotnie krytykowany za homofobiczne wypowiedzi oraz prezentowanie kontrowersyjnych poglądów na temat osób LGBT. W latach 2018-2020 wygłaszał wypowiedzi sugerujące, że prawa osób LGBT są "idiotyzmem" czy "destrukcyjnymi ideologiami". W 2020 roku porównał ruchy LGBT do narodowego socjalizmu i określił flagę tęczową jako neomarksistowską. Jego słowa wywołały liczne kontrowersje i oskarżenia o mowę nienawiści.
Wypowiedzi na temat społecznej roli kobiet:
W październiku 2019 roku w trakcie wykładu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Przemysław Czarnek wywołał kontrowersje stwierdzając, że główną rolą rodziny jest prokreacja, a zadaniem kobiety powinno być rodzenie dzieci. Te wydarzenia i kontrowersje przyczyniły się do negatywnego obrazu Przemysława Czarnka oraz wywołały krytykę ze strony opozycji, organizacji społecznych i mediów.